Fluorki odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu próchnicy zębów.

Najistotniejsze z punktu widzenia zapobiegania próchnicy jest codzienne stosowanie pasty z fluorem i dokładne usuwanie płytki nazębnej. Fluorkowaną pastę stosuje się u wszystkich osób dorosłych, które maja zachowany chociaż jeden ząb oraz u dzieci począwszy od 1 roku życia. Do 3 roku życia ilość fluorowanej pasty nakładanej na szczoteczkę odpowiada wielkością połowie małego groszku, powyżej 3 roku przypomina cały groszek. Pozostałość pasty po zakończonym szczotkowaniu u dzieci do 3 roku życia należy usunąć wilgotnym gazikiem. W czasie szczotkowania zwracamy uwagę, aby dziecko nie połknęło pasty. Dzieci do 10 roku życia fluorowane pasty stosują pod nadzorem dorosłych. Zalecamy, aby opiekunowie dziecka nie tylko nadzorowali, ale osobiście wykonywali czynność szczotkowania zębów u dzieci, niezależnie od tego czy dziecko samo wyszczotkuje swoje zęby, czy nie. Opiekunowie oprócz szczotkowania oczyszczają przestrzenie międzyzębowe zębów mlecznych i stałych nicią dentystyczną.

Czynnikiem zwiększającym działanie przeciwpróchnicowe jest stężenie fluoru w paście a nie ilość, istotne jest zatem stosowanie niewielkich ilości pasty do zębów już u małych dzieci. Płukanie jamy ustnej wodą po szczotkowaniu zębów obniża poziom fluoru w ślinie zmniejszając w ten sposób działanie przeciwpróchnicowe. W przypadku małych dzieci ważne jest jednak usunięcie pozostałości pasty z jamy ustnej w celu zmniejszenia ryzyka jej połknięcia. Większe dzieci i dorośli po umyciu zębów powinni płukać jamę ustną niewielką ilością wody. Niektórzy zalecają, aby dorośli nie płukali jamy ustnej po użyciu fluorowanej pasty do zębów. Główne działanie przeciwpróchnicowe fluoru jest miejscowe (fluor zawarty w pastach i płukankach, lakierach fluorkowych i żelach) poprzez hamowanie aktywności bakteryjnej, hamowaniu demineralizacji i podwyższaniu remineralizacji szkliwa. Stężenie fluoru w pastach do powszechnego użycia wynosi 1000-1500 ppm. W celu zwiększenia odporności zębów na próchnice niezbędna jest aplikacja lakierów i żelów fluorowych (ok. 9000 ppm) po profesjonalnym mechanicznym oczyszczeniu zębów. Efekt hamowania próchnicy przez pasty o niskim stężeniu fluorków (250-500 ppm) jest niepewny.

Działanie fluoru zawartego w tabletkach przed wyrżnięciem zęba polega na wpływie na mineralizację matrycy zęba i dojrzewaniu szkliwa. Należy uwzględnić wiek i wagę dziecka celem dobrania dawki. Suplementację w tabletkach zleca się tylko przy stężeniu jonów fluorkowych w wodzie pitnej poniżej 0.3 ppm. Udowodniono jednak, że zasadniczym działaniem przeciwpróchnicowym jest oddziaływanie miejscowe, dlatego przy endogennej suplementacji fluorem należy wykorzystać jego miejscowe działanie poprzez ssanie lub żucie tabletek fluorkowych przed ich połknięciem.

Zatem w zapobieganiu próchnicy istotną role odgrywa dokładne dwukrotne w ciągu dnia szczotkowanie zębów pastą z fluorem, ograniczenie częstości spożywania pokarmów lub płynów zawierających cukier do nie więcej niż 4 posiłków dziennie, uzupełnienie podstawowych działań profilaktycznych profesjonalnym oczyszczaniem zębów i aplikacją lakierów fluorkowych w gabinecie stomatologicznym.

Profilaktyka fluorkowa próchnicy dla dzieci do lat 3

Ślina matki lub opiekunki jest rezerwuarem bakterii próchnicotwórczych i w następstwie pewnych zachowań, np. oblizywanie smoczka, łyżeczki dochodzi do zakażenia jamy ustnej dziecka.

Wczesne rozpoczęcie szczotkowania zębów mlecznych pastą z fluorem wpływa korzystnie ma zachowania prozdrowotne opiekunów, wyzwala u dziecka nawyk takiego postępowania także w okresie późniejszego dzieciństwa, a nawet w całym życiu. Regularne czyszczenie od momentu wyrżnięcia pierwszych mlecznych zębów z użyciem pasty z fluorem istotnie wpływa na zmniejszenie występowania próchnicy w drugim i trzecim roku życia.

Pamiętaj, że widoczna gołym okiem płytka nazębna na powierzchniach wargowych zębów mlecznych jest zapowiedzią szybkiego rozwoju próchnicy i w takim wypadku profilaktyka fluorkowa nie jest w stanie zapobiec rozwojowi próchnicy. Wczesny rozwój próchnicy w mlecznych siekaczach jest zapowiedzią jej rozwoju w pozostałych zębach mlecznych. Dzieci z próchnicą zębów mlecznych są bardziej podatne na próchnice w zębach stałych.